Wybieram szkołę

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082)

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2020 r. poz. 1327 ze zm.)

Typy szkół w polskim systemie oświaty określa art. 18 ustawy - Prawo oświatowe, zgodnie z którym szkoły publiczne i niepubliczne szkoły ponadpodstawowe dzielą się na następujące typy:

• pięcioletnie technikum,
• trzyletnią branżową szkołę I stopnia,
• trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy,
• trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy (przeznaczoną wyłącznie dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi),
• dwuletnią branżową szkołę II stopnia,
• szkołę policealną dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku.

Absolwenci szkół podstawowych od 1 września 2022 r. mogą kontynuować naukę w szkołach ponadpodstawowych :

• czteroletnim liceum ogólnokształcącym,
• pięcioletnim technikum,
• trzyletniej branżowej szkole I stopnia.

W szkole podstawowej, liceum ogólnokształcącym, technikum, branżowej szkole I stopnia, szkole specjalnej przysposabiającej do pracy oraz w szkołach artystycznych kształcenie będzie odbywać się w formie dziennej, a w branżowej szkole II stopnia i szkole policealnej w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej.
W szkole dla dorosłych kształcenie będzie odbywać się w formie stacjonarnej lub zaocznej (dotyczy ośmioletniej szkoły podstawowej dla dorosłych oraz liceum ogólnokształcącego dla dorosłych).

Kształcenie w formie dziennej będzie prowadzone przez 5 dni w tygodniu (lub przez 6 dni w tygodniu w szczególnych przypadkach określonych w przepisach prawa oświatowego).
Kształcenie w formie stacjonarnej będzie prowadzone przez 3 dni w tygodniu (lub 4 dni w tygodniu w szczególnych przypadkach określonych w przepisach prawa oświatowego).
Kształcenie w formie zaocznej będzie odbywać się co 2 tygodnie przez 2 dni (lub co tydzień przez 2 dni w szczególnych przypadkach określonych w przepisach prawa oświatowego).

Szkoły prowadzące kształcenie zawodowe to szkoły kształcące w zawodach określonych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego:

• pięcioletnie technikum,
• trzyletnia branżowa szkoła I stopnia,
• dwuletnia branżowa szkoła II stopnia,
• szkoła policealna dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku.

Kształcenie w zawodach szkolnictwa branżowego będzie realizowane również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych oraz na kursach umiejętności zawodowych prowadzonych przez podmioty do tego uprawnione.

Obecnie klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego, a od 1 września 2019 r. klasyfikacja zawodów szkolnictwa branżowego, określa zawody, w których kształcą szkoły.
Stosowana obecnie klasyfikacja zawodów szkolnictwa zawodowego wskazuje m.in. nazwy zawodów, przypisane im symbole cyfrowe oraz nazwy kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie.

Nowa klasyfikacja zawodów szkolnictwa branżowego wprowadzi zmiany w zakresie funkcjonujących w szkołach zawodów i będzie stosowana począwszy od roku szkolnego 2019/2020 w:

• klasie I branżowej szkoły I stopnia,
• semestrze I szkoły policealnej,
• klasie I dotychczasowego czteroletniego technikum,
• klasie I pięcioletniego technikum.

Klasyfikacja zawodów szkolnictwa branżowego będzie stosowana począwszy od roku szkolnego 2020/2021 w semestrze I branżowej szkoły II stopnia.

Zawody szkolnictwa branżowego przyporządkowano do następujących branż:

• branża audiowizualna (AUD),
• branża budowlana (BUD),
• branża ceramiczno-szklarska (CES),
• branża chemiczna (CHM),
• branża drzewno-meblarska (DRM),
• branża ekonomiczno-administracyjna (EKA),
• branża elektroenergetyczna (ELE),
• branża elektroniczno-mechatroniczna (ELM),
• branża fryzjersko-kosmetyczna (FRK),
• branża górniczo-wiertnicza (GIW),
• branża handlowa (HAN),
• branża hotelarsko-gastronomiczno-turystyczna (HGT),
• branża leśna (LES),
• branża mechaniczna (MEC),
• branża mechaniki precyzyjnej (MEP),
• branża metalurgiczna (MTL),
• branża motoryzacyjna (MOT),
• branża ochrony i bezpieczeństwa osób i mienia (BPO),
• branża ogrodnicza (OGR),
• branża opieki zdrowotnej (MED),
• branża poligraficzna (PGF),
• branża pomocy społecznej (SPO),
• branża przemysłu mody (MOD),
• branża rolno-hodowlana (ROL),
• branża rybacka (RYB),
• branża spedycyjno-logistyczna (SPL),
• branża spożywcza (SPC),
• branża teleinformatyczna (INF),
• branża transportu drogowego (TDR),
• branża transportu kolejowego (TKO),
• branża transportu lotniczego (TLO),
• branża transportu wodnego (TWO).

W ramach poszczególnych branż wyodrębniono zawody i kwalifikacje. W każdym zawodzie wydzielono co najmniej jedną kwalifikację. Jeżeli w technikum wyodrębniono dwie kwalifikacje w jednym zawodzie oznacza to, że uczeń w czasie nauki w szkole będzie musiał przystąpić do egzaminów w dwóch kwalifikacjach.

Uczniowie podejmujący kształcenie zawodowe będą realizowali podstawę programową kształcenia ogólnego oraz kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego w zakresie kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie.

Podstawa programowa kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego została podzielona na jednostki efektów kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej zawodzie oraz jednostki efektów kształcenia obejmujące:

• bezpieczeństwo i higienę pracy,
• język obcy zawodowy,
• kompetencje personalne i społeczne,
• organizację pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika),
• prowadzenie działalności gospodarczej.

Realizacja podstawy programowej kształcenia w zawodzie będzie obejmowała naukę zawodu w pracowniach szkolnych i/lub u pracodawców.

Praktyczna nauka zawodu uczniów jest organizowana przez szkołę.
Praktyczna nauka zawodu młodocianych pracowników jest organizowana przez pracodawcę, który zawarł z nimi umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.

Praktyczna nauka zawodu jest organizowana w formie zajęć praktycznych, a w technikum i szkole policealnej także w formie praktyk zawodowych.

Statut szkoły określa:

• szczegółową organizację praktycznej nauki zawodu,
• organizację pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych (jeżeli szkoła takie pracownie i warsztaty posiada).

Praktyczna nauka zawodu może odbywać się:

• u pracodawców lub w indywidualnych gospodarstwach rolnych, zapewniających rzeczywiste warunki pracy,
• w centrach kształcenia zawodowego,
• warsztatach szkolnych,
• pracowniach szkolnych,
• placówkach kształcenia ustawicznego.

Praktyczna nauka zawodu może być realizowana również za granicą na podstawie stosownych umów lub porozumień zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.

Praktyczna nauka zawodu odbywa się na podstawie umowy zawartej pomiędzy szkołą a podmiotem realizującym praktyczną naukę zawodu.

Szkoła kierująca uczniów na praktyczną naukę zawodu:

• nadzoruje realizację programu praktycznej nauki zawodu,
• współpracuje z podmiotem przyjmującym uczniów na praktyczną naukę zawodu,
• zapewnia ubezpieczenie uczniów od następstw nieszczęśliwych wypadków,
• akceptuje wyznaczonych instruktorów praktycznej nauki zawodu i opiekunów praktyk zawodowych lub wyznacza do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nauczycieli praktycznej nauki zawodu,
• zwraca uczniom odbywającym praktyczną naukę zawodu w miejscowościach poza ich miejscem zamieszkania i poza siedzibą szkoły, mającym możliwość codziennego powrotu do miejsca zamieszkania lub siedziby szkoły, równowartość kosztów przejazdów środkami komunikacji publicznej, z uwzględnieniem ulg przysługujących uczniom,
• zapewnia uczniom odbywającym praktyczną naukę zawodu w miejscowościach poza siedzibą szkoły, do których codzienny dojazd nie jest możliwy, nieodpłatne zakwaterowanie i opiekę oraz ryczałt na wyżywienie w wysokości nie niższej niż 40 % diety przysługującej pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju,
• przygotowuje kalkulację ponoszonych przez szkołę kosztów realizacji praktycznej nauki zawodu, w ramach przyznanych przez organ prowadzący środków finansowych.

Podmioty przyjmujące uczniów lub młodocianych na praktyczną naukę zawodu:

• zapewniają warunki materialne do realizacji praktycznej nauki zawodu, a w szczególności:
• stanowiska szkoleniowe wyposażone w niezbędne urządzenia, sprzęt, narzędzia, materiały i dokumentację techniczną, uwzględniające wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,
• odzież, obuwie robocze i środki ochrony indywidualnej oraz środki higieny osobistej przysługujące pracownikom na danym stanowisku pracy,
• pomieszczenia do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,
• nieodpłatne posiłki profilaktyczne i napoje przysługujące pracownikom na danym stanowisku pracy, zgodnie z przepisami w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów,
• dostęp do urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz pomieszczeń socjalno-bytowych,
• wyznaczają odpowiednio nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz opiekunów praktyk zawodowych,
• zapoznają uczniów lub młodocianych z organizacją pracy, regulaminem pracy, w szczególności w zakresie przestrzegania porządku i dyscypliny pracy, oraz z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
• nadzorują przebieg praktycznej nauki zawodu,
• sporządzają, w razie wypadku podczas praktycznej nauki zawodu, dokumentację powypadkową,
• współpracują ze szkołą lub z pracodawcą,
• powiadamiają szkołę lub pracodawcę o naruszeniu przez ucznia lub młodocianego regulaminu pracy.

Pracodawca zatrudniający młodocianych w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu, kierujący ich na dokształcanie teoretyczne do branżowej szkoły I stopnia zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 191 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, ustala z dyrektorem szkoły:

• zakres kształcenia zawodowego zapewnianego przez szkołę i pracodawcę, wynikający z programu nauczania zawodu,
• liczbę dni w tygodniu, w których zajęcia praktyczne odbywają się u pracodawcy,
• sposób monitorowania przez każdą ze stron realizacji programu nauczania zawodu.

Powyższe ustalenia stanowią załącznik do umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu.

Uczniowie technikum i uczniowie branżowej szkoły I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami mogą w okresie nauki odbywać staż uczniowski w zawodzie, w którym się kształcą. Jest to nowa możliwość pracy w rzeczywistych warunkach stworzona w celu ułatwienia uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy. Staż realizowany jest na podstawie umowy o staż uczniowski. Staż uczniowski może odbywać się również w okresie ferii letnich lub zimowych.
Dyrektor szkoły może zwolnić ucznia, który odbył staż uczniowski, z obowiązku odbycia praktycznej nauki zawodu w całości lub w części.

Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu jednej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie, ustalonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego. W każdym zawodzie wyodrębniono co najmniej jedną kwalifikację. Jeżeli w technikum wyodrębniono dwie kwalifikacje w jednym zawodzie oznacza to, że uczeń w czasie nauki w szkole będzie musiał przystąpić do egzaminów w dwóch kwalifikacjach.

Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest przeprowadzany na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego. Do egzaminu zawodowego przystępują:

• uczniowie branżowych szkół I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami,
• uczniowie będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem,
• uczniowie techników,
• słuchacze branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych.

Dyrektor szkoły informuje uczniów i słuchaczy o obowiązku przystąpienia do egzaminu zawodowego odpowiednio w danym roku szkolnym lub danym semestrze. Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie składa się z części pisemnej i części praktycznej.

Dla wybranych kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach zadania egzaminacyjne w części praktycznej egzaminu zawodowego będą jawne i udostępnione do publicznej wiadomości.

Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność, który kształci się w zawodzie, dla którego przewidziano zawód o charakterze pomocniczym, może przystąpić do egzaminu zawodowego na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego dla:

• zawodu, w którym się kształci

lub

• zawodu o charakterze pomocniczym przewidzianego dla zawodu, w którym się kształci.

Uczeń w czasie nauki będzie przystępował do co najmniej jednego egzaminu zawodowego. Jeżeli go zda, to uzyska certyfikat kwalifikacji zawodowej. Jeżeli w zawodzie wyodrębniono dwie kwalifikacje, to uczeń będzie zdawał dwa egzaminy zawodowe w czasie nauki. Dyplom zawodowy otrzyma po ukończeniu szkoły i uzyskaniu certyfikatów kwalifikacji zawodowych dla wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Przystąpienie ucznia do egzaminów zawodowych będzie obowiązkowe, ponieważ będzie to warunek konieczny do promocji do klasy wyższej i ukończenia szkoły.