Wybieram szkołę
Informator o szkolnictwie ponadpodstawowym
na terenie Częstochowy i powiatów: częstochowskiego, kłobuckiego, lublinieckiego, myszkowskiego
(rok szkolny 2024/2025)
Strona skierowana jest do uczniów klas VIII planujących własną edukację w szkołach ponadpodstawowych: liceach ogólnokształcących, technikach i branżowych szkołach I stopnia oraz do rodziców wspierających ich w wyborze kierunku kształcenia.
Projekt został przygotowany przez Regionalny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli „WOM” w Częstochowie z inicjatywy i przy wsparciu Kuratorium Oświaty w Katowicach Delegatura w Częstochowie oraz we współpracy ze szkołami ponadpodstawowymi.
Kompendium wiedzy nt. szkolnictwa ponadpodstawowego opracowane przez pracowników Kuratorium Oświaty w Katowicach Delegatura w Częstochowie
Terminy przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego
Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Jaworznie
Centralna Komisja Egzaminacyjna
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz.U. z 2021 r. poz. 1082 ze zm.)
Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 2022 r. poz. 2230)
Typy szkół w polskim systemie oświaty określa art. 18 ustawy - Prawo oświatowe, zgodnie z którym szkoły publiczne i niepubliczne szkoły ponadpodstawowe dzielą się na następujące typy:
- pięcioletnie technikum,
- trzyletnią branżową szkołę I stopnia,
- trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy,
- trzyletnią szkołę specjalną przysposabiającą do pracy (przeznaczoną wyłącznie dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym oraz dla uczniów z niepełnosprawnościami sprzężonymi),
- dwuletnią branżową szkołę II stopnia,
- szkołę policealną dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku.
- czteroletnim liceum ogólnokształcącym,
- pięcioletnim technikum,
- trzyletniej branżowej szkole I stopnia.
W szkole podstawowej, liceum ogólnokształcącym, technikum, branżowej szkole I stopnia, szkole specjalnej przysposabiającej do pracy oraz w szkołach artystycznych kształcenie będzie odbywać się w formie dziennej, a w branżowej szkole II stopnia i szkole policealnej w formie dziennej, stacjonarnej lub zaocznej.
W szkole dla dorosłych kształcenie będzie odbywać się w formie stacjonarnej lub zaocznej (dotyczy ośmioletniej szkoły podstawowej dla dorosłych oraz liceum ogólnokształcącego dla dorosłych).
Kształcenie w formie dziennej będzie prowadzone przez 5 dni w tygodniu (lub przez 6 dni w tygodniu w szczególnych przypadkach określonych w przepisach prawa oświatowego).
Kształcenie w formie stacjonarnej będzie prowadzone przez 3 dni w tygodniu (lub 4 dni w tygodniu w szczególnych przypadkach określonych w przepisach prawa oświatowego).
Kształcenie w formie zaocznej będzie odbywać się co 2 tygodnie przez 2 dni (lub co tydzień przez 2 dni w szczególnych przypadkach określonych w przepisach prawa oświatowego).
- pięcioletnie technikum,
- trzyletnia branżowa szkoła I stopnia,
- dwuletnia branżowa szkoła II stopnia,
- szkoła policealna dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku.
Kształcenie w zawodach szkolnictwa branżowego będzie realizowane również na kwalifikacyjnych kursach zawodowych oraz na kursach umiejętności zawodowych prowadzonych przez podmioty do tego uprawnione.
Uczniowie podejmujący kształcenie zawodowe będą realizowali podstawę programową kształcenia ogólnego oraz kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego w zakresie kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie.
Podstawa programowa kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego została podzielona na jednostki efektów kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej zawodzie oraz jednostki efektów kształcenia obejmujące:
- bezpieczeństwo i higienę pracy,
- język obcy zawodowy,
- kompetencje personalne i społeczne,
- organizację pracy małych zespołów (wyłącznie dla zawodów nauczanych na poziomie technika),
- prowadzenie działalności gospodarczej.
Realizacja podstawy programowej kształcenia w zawodzie będzie obejmowała naukę zawodu w pracowniach szkolnych i/lub u pracodawców.
Praktyczna nauka zawodu uczniów jest organizowana przez szkołę. Praktyczna nauka zawodu młodocianych pracowników jest organizowana przez pracodawcę, który zawarł z nimi umowę o pracę w celu przygotowania zawodowego.
Praktyczna nauka zawodu jest organizowana w formie zajęć praktycznych, a w technikum i szkole policealnej także w formie praktyk zawodowych.
Statut szkoły określa:
- szczegółową organizację praktycznej nauki zawodu,
- organizację pracowni szkolnych, w szczególności pracowni ćwiczeń praktycznych, pracowni symulacyjnych oraz warsztatów szkolnych dla realizacji zajęć praktycznych (jeżeli szkoła takie pracownie i warsztaty posiada).
Praktyczna nauka zawodu może odbywać się:
- u pracodawców lub w indywidualnych gospodarstwach rolnych, zapewniających rzeczywiste warunki pracy,
- w centrach kształcenia zawodowego,
- warsztatach szkolnych,
- pracowniach szkolnych,
- placówkach kształcenia ustawicznego.
Praktyczna nauka zawodu może być realizowana również za granicą na podstawie stosownych umów lub porozumień zawieranych przez szkoły, jednostki samorządu terytorialnego i organy administracji rządowej.
Praktyczna nauka zawodu odbywa się na podstawie umowy zawartej pomiędzy szkołą a podmiotem realizującym praktyczną naukę zawodu.
Szkoła kierująca uczniów na praktyczną naukę zawodu:
- nadzoruje realizację programu praktycznej nauki zawodu,
- współpracuje z podmiotem przyjmującym uczniów na praktyczną naukę zawodu,
- zapewnia ubezpieczenie uczniów od następstw nieszczęśliwych wypadków,
- akceptuje wyznaczonych instruktorów praktycznej nauki zawodu i opiekunów praktyk zawodowych lub wyznacza do prowadzenia praktycznej nauki zawodu nauczycieli praktycznej nauki zawodu,
- zwraca uczniom odbywającym praktyczną naukę zawodu w miejscowościach poza ich miejscem zamieszkania i poza siedzibą szkoły, mającym możliwość codziennego powrotu do miejsca zamieszkania lub siedziby szkoły, równowartość kosztów przejazdów środkami komunikacji publicznej, z uwzględnieniem ulg przysługujących uczniom,
- zapewnia uczniom odbywającym praktyczną naukę zawodu w miejscowościach poza siedzibą szkoły, do których codzienny dojazd nie jest możliwy, nieodpłatne zakwaterowanie i opiekę oraz ryczałt na wyżywienie w wysokości nie niższej niż 40 % diety przysługującej pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej na obszarze kraju,
- przygotowuje kalkulację ponoszonych przez szkołę kosztów realizacji praktycznej nauki zawodu, w ramach przyznanych przez organ prowadzący środków finansowych.
Podmioty przyjmujące uczniów lub młodocianych na praktyczną naukę zawodu:
- zapewniają warunki materialne do realizacji praktycznej nauki zawodu, a w szczególności:
- stanowiska szkoleniowe wyposażone w niezbędne urządzenia, sprzęt, narzędzia, materiały i dokumentację techniczną, uwzględniające wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy,
- odzież, obuwie robocze i środki ochrony indywidualnej oraz środki higieny osobistej przysługujące pracownikom na danym stanowisku pracy,
- pomieszczenia do przechowywania odzieży i obuwia roboczego oraz środków ochrony indywidualnej,
- nieodpłatne posiłki profilaktyczne i napoje przysługujące pracownikom na danym stanowisku pracy, zgodnie z przepisami w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów,
- dostęp do urządzeń higieniczno-sanitarnych oraz pomieszczeń socjalno-bytowych,
- wyznaczają odpowiednio nauczycieli, instruktorów praktycznej nauki zawodu oraz opiekunów praktyk zawodowych,
- zapoznają uczniów lub młodocianych z organizacją pracy, regulaminem pracy, w szczególności w zakresie przestrzegania porządku i dyscypliny pracy, oraz z przepisami i zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
- nadzorują przebieg praktycznej nauki zawodu,
- sporządzają, w razie wypadku podczas praktycznej nauki zawodu, dokumentację powypadkową,
- współpracują ze szkołą lub z pracodawcą,
- powiadamiają szkołę lub pracodawcę o naruszeniu przez ucznia lub młodocianego regulaminu pracy.
Pracodawca zatrudniający młodocianych w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu, kierujący ich na dokształcanie teoretyczne do branżowej szkoły I stopnia zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 191 § 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy, ustala z dyrektorem szkoły:
- zakres kształcenia zawodowego zapewnianego przez szkołę i pracodawcę, wynikający z programu nauczania zawodu,
- liczbę dni w tygodniu, w których zajęcia praktyczne odbywają się u pracodawcy,
- sposób monitorowania przez każdą ze stron realizacji programu nauczania zawodu.
Powyższe ustalenia stanowią załącznik do umowy o pracę w celu przygotowania zawodowego odbywanego w formie nauki zawodu.
Uczniowie technikum i uczniowie branżowej szkoły I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami mogą w okresie nauki odbywać staż uczniowski w zawodzie, w którym się kształcą. Jest to nowa możliwość pracy w rzeczywistych warunkach stworzona w celu ułatwienia uzyskiwania doświadczenia i nabywania umiejętności praktycznych niezbędnych do wykonywania pracy. Staż realizowany jest na podstawie umowy o staż uczniowski. Staż uczniowski może odbywać się również w okresie ferii letnich lub zimowych.
Dyrektor szkoły może zwolnić ucznia, który odbył staż uczniowski, z obowiązku odbycia praktycznej nauki zawodu w całości lub w części.
Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest formą oceny poziomu opanowania wiadomości i umiejętności z zakresu jednej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie, ustalonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego. W każdym zawodzie wyodrębniono co najmniej jedną kwalifikację. Jeżeli w technikum wyodrębniono dwie kwalifikacje w jednym zawodzie oznacza to, że uczeń w czasie nauki w szkole będzie musiał przystąpić do egzaminów w dwóch kwalifikacjach.
Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie jest przeprowadzany na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego. Do egzaminu zawodowego przystępują:
- uczniowie branżowych szkół I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami,
- uczniowie będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem,
- uczniowie techników,
- słuchacze branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych.
Dyrektor szkoły informuje uczniów i słuchaczy o obowiązku przystąpienia do egzaminu zawodowego odpowiednio w danym roku szkolnym lub danym semestrze. Egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie składa się z części pisemnej i części praktycznej.
Dla wybranych kwalifikacji wyodrębnionych w zawodach zadania egzaminacyjne w części praktycznej egzaminu zawodowego będą jawne i udostępnione do publicznej wiadomości.
Uczeń posiadający orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane ze względu na niepełnosprawność, który kształci się w zawodzie, dla którego przewidziano zawód o charakterze pomocniczym, może przystąpić do egzaminu zawodowego na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego dla:
- zawodu, w którym się kształci
lub
- zawodu o charakterze pomocniczym przewidzianego dla zawodu, w którym się kształci.
Uczeń w czasie nauki będzie przystępował do co najmniej jednego egzaminu zawodowego. Jeżeli go zda, to uzyska certyfikat kwalifikacji zawodowej. Jeżeli w zawodzie wyodrębniono dwie kwalifikacje, to uczeń będzie zdawał dwa egzaminy zawodowe w czasie nauki. Dyplom zawodowy otrzyma po ukończeniu szkoły i uzyskaniu certyfikatów kwalifikacji zawodowych dla wszystkich kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie. Przystąpienie ucznia do egzaminów zawodowych będzie obowiązkowe, ponieważ będzie to warunek konieczny do promocji do klasy wyższej i ukończenia szkoły.